De prijs van gratis geld: Die blauwe maandag dat ik in de bijstand zat

De prijs van gratis geld - EdivaniaLopes.nl

Het is je vast niet ontgaan dat we als mensen heel lineair denken. Als we nadenken over hoe onze levens zullen verlopen, zullen we eerst dit doen, dan dat, waardoor dit zal gebeuren, daarna zorgt dat ervoor dat alles goed komt en het geluk zal volgen. Een beetje simplistisch, heel erg onrealistisch en pijnlijk accuraat.

Ontkennen is ook een vak
Tijdens het afstuderen dacht ik natuurlijk precies hetzelfde. Ook hield ik het hoofd koel toen ik – Master of Arts in spe, nota bene – al wat negatieve geluiden begon te horen voordat ik afstudeerde in 2014, want, zo werd mij verteld,  “ vanwege de bezuinigingen nemen ze nu toch niemand aan”. Hier kwam bij dat, aangezien je als letterkundige zowat iedere functie kunt uitvoeren waarin taal een grote rol speelt, het reageren op vacatures vooral een analytische bezigheid werd waarbij ik probeerde te ontcijferen of ik eventueel in aanmerking kwam voor een bepaalde functie. Vooralsnog was ik optimistisch. Eerdere ervaringen hebben me namelijk nooit het idee gegeven dat ik het niet uit zou vogelen en niet uiteindelijk stevig op mijn pootjes terecht zou komen; het was me gelukt op het gymnasium terecht te komen, daar bleek ook nog eens dat ik er daadwerkelijk hoorde – ja, ja, ik kon dit! – en toen ik naar de universiteit ging had ik besloten dat ik alles zou bereiken wat ik wilde zolang ik bleef doorzetten en het universum een beetje mee hielp.

Toen ik dus onderweg was naar de Gemeente Rotterdam om te informeren naar een bijstandsuitkering, deed ik dat in ongeloof. Want “nee joh, ik heb zo ontzettend veel geld en tijd gestoken in een goede opleiding, dit kon toch niet.” Van kleins af aan hoorde je ook alleen maar succesverhalen. “Ja, ik rolde van hier naar daar en heb nu m’n droombaan. Mooi huis ook. Gezinnetje later. Je weet wel”. Dat is niet hoe het mij verliep.

Één systeem voor ieder en elk
Wat me het meest is bijgebleven van die korte periode, is hoe slecht ik me over mezelf voelde. Ik werd in een groep geplaatst met andere werklozen; van buitenlanders die nog Nederlands aan het leren waren, tot mensen die alleen de middelbare school afgerond hadden en na decennia trouwe dienst ontslagen werden, tot andere hoogopgeleiden. Niemand snapte waar hij terecht was gekomen.

Toentertijd was de gemeente bezig een traject te ontwikkelen voor werkloze hoogopgeleiden. Ik heb daar een bijeenkomst van mogen bijwonen en moet toegeven dat ik me daar meer op mijn plaats voelde – hoe stom het ook moge klinken. Het tempo lag hoger, de coach was doortastender en netwerken werd benadrukt als iets waar je veel mee gedaan kon krijgen. Handige informatie, dacht ik, maar niets wat de rest van mijn groep niet zou kunnen snappen. Hoewel ik het waardeer dat er een poging (het was een pilot, of het doorgevoerd is heb ik nergens kunnen vinden) gedaan werd om het verschil in niveaus tussen mensen te overbruggen door meer dan één traject aan te bieden, kon ik het niet helpen het gevoel te krijgen dat degenen met een streepje voor zo een extra streepje voor kregen. Ondertussen werd de rest aan hun lot overgelaten met een vrouw die zelf ook niet snapte wat ze ze bij probeerde te brengen.

Word je hard van
Ik ben dus niet m’n droombaan in gerold. Het voelde eerlijk gezegd meer alsof ik stil was komen te staan. De ene dag was de wereld namelijk mijn oester en de dag erop zat ik opeens in de bijstand; waarin ik een dag in de stromende regen papier heb moeten prikken en vervolgens maar besloot om acht uur aan de slag te gaan als serveerster om onder het prikken uit te komen. Aangezien er van m’n zelfvertrouwen toen echter al bijna niets meer over was en ik nog steeds aan het bijkomen was van het jongleren van een stage en masterscriptie, was ik daar al snel weg.

Ik kon gelukkig aan het werk als verkoopmedewerkster voor 20 uur in de week en omdat ik al gauw 24 contracturen kreeg hoefde ik al snel zelfs geen aanvulling meer te ontvangen van de gemeente. Na ongeveer drie maanden die een eeuwigheid leken te duren was ik de bijstand uit. Mijn droombaan had ik niet en m’n diploma stond me op m’n bureau spottend aan te staren, maar ik kon in ieder geval aan het werk en me goed voelen over mezelf, iets wat ik tijdens die drie maanden een beetje kwijtgeraakt was.

(Bijstands)uitkering aanvragen? 5 dingen om daarbij in het achterhoofd te houden
Stel dat jij nu in hetzelfde schuitje zit als ik toentertijd, waar moet je dan rekening mee houden?

  1. Allereerst moet je natuurlijk werkloos zijn om in aanmerking te komen voor een (bijstands)uitkering. Je dient dan een aanvraag in op werk.nl. Ze gaan na of je in aanmerking komt voor en informeren je intussen over de voortgang. De eerste maand dat je geen inkomen hebt zul je nog geen vergoeding ontvangen. Ze proberen je op deze manier te motiveren om een maand lang je best te doen een baan te vinden. Lukt dat niet, dan grijpen ze in. Zodra je die maand uitgezeten hebt en met leningen en de paar euro’s op je spaarrekening rond bent gekomen, krijg je een berekening. Je zult nu je uitkering ontvangen met terugwerkende kracht. Die eerste maand krijg je dus achteraf uitbetaald en kun je gebruiken om eventuele leningen terug te betalen.
  2. Je mag niet meer dan €5000,- spaargeld hebben. Heb je dat wel, dan ben je gedwongen eerst je spaargeld te besteden en mag je daarna pas een bijstandsuitkering aanvragen als dat nog nodig is. Liegen hierover heeft overigens geen zin. Waarom lees je in punt 3.
  3. De gemeente houdt je bankrekening in de gaten. Ze hebben dus inzicht in je betaal- en spaarrekeningen. Het eerste waar ik voor gewaarschuwd werd toen ik de bijstand in ging, was dat ik geen ongewone banktransacties moest doen zonder de gemeente daar eerst over te informeren. Het voorbeeld dat hiervoor gebruikt werd was een mevrouw die een boete opgelegd kreeg omdat haar zus haar €70,- overgemaakt had zodat ze een verjaardagstaart kon kopen. Waarom? Elke cent die op je rekening belandt telt als inkomen. Mocht iemand dus een kopje koffie dat je voorgeschoten hebt terug willen betalen, kun je óf een boete opgelegd krijgen van de gemeente, óf ze zetten tijdelijk (als het herhaaldelijk gebeurt of ze het verdacht vinden, zelfs voorgoed) je uitkering stop.
  4. Je moet naast het bijwonen van bijeenkomsten waarin je gecoacht wordt naar werk, minimaal acht uur aan werk elders uitvoeren. Dit moet je zelfstandig vinden en hier wordt je pas over geïnformeerd op het moment dat je het alternatief aangeboden wordt: papier prikken op straat. Je zult dus minstens een dag de straten schoonvegen. En ja, iedereen die langs je loopt zal denken dat je een taakstraf opgelegd gekregen hebt, je blik ontwijken en over je smoezen.
  5. Uiteraard moet je ook solliciteren. Je wordt geacht een x aantal keren per week te solliciteren en die sollicitaties op te slaan om aan je coach te laten zien ter controle. Om dit wat makkelijker voor je te maken, krijg je een ov-abonnement van de gemeente. Binnen de gemeente waarin je woont kun je dan gratis reizen zodat je naar sollicitaties en bijeenkomsten kunt.

Tijden veranderen
Op de websites van de gemeentes staat niet helemaal uitgelegd wat er gebeurt als je een uitkering aanvraagt. Het kan dus best zijn dat er de afgelopen jaren veel veranderd is. Wellicht houdt het systeem onderhand meer rekening met de verschillende mensen die het zou begeleiden. Ook is het zo dat het beleid anders is per gemeente waar je de aanvraag indient. Ik vertelde hier specifiek vanuit mijn ervaring in Rotterdam van een aantal jaren geleden. Voor meer informatie kun je kijken op werk.nl of bellen met je eigen gemeente. Alle Rotterdammers kunnen hier klikken.

Ik hoop dat je meteen door weet te rollen. Zo niet, dan hoop ik dat je nu een beter beeld hebt van wat je te wachten staat. Geen zorgen, je bent er zo weer uit. Mij is het immers ook gelukt.

Deel vooral ook je eigen ervaringen en gedachtes hieronder. Ik lees ze altijd met plezier.

Veel succes,

veel liefs,

Vany

Verder lezen:

• UWV – Voor informatie over werkloosheid n.a.v. ziekte of ontslag

 

2 reacties op “De prijs van gratis geld: Die blauwe maandag dat ik in de bijstand zat”

  1. Tijdens een van mijn ‘werktrainingen’ in het ‘hoogopgeleidentraject’ moesten we de straat op om aan willekeurige voorbijgangers te vragen hoe zij aan hun baan waren gekomen… Alsof het papierprikken nog niet stigmatiserend genoeg was. Ik hoop dat ze inmiddels effectievere trainingen hebben bedacht.

    • Hallo Jasmijn! Ik vroeg me al af of ze doorgegaan waren met dat traject. Klinkt alsof ze nog steeds niet precies weten wat ze ermee moeten en dus alsnog de doelgroep die ze zouden moeten helpen voorbij schieten.
      Op de website heb ik hier niets over zien staan. Je wordt dus nog steeds in het diepe gegooid en komt telkens voor onaangename verrassingen te staan. Ik hoop dat ze snel de kinderschoenen uit groeien en mensen een goede startkwalificatie kunnen aanmeten.

      Bedankt voor je reactie!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *